Co mają ze sobą wspólnego espresso, borówki, maliny, oliwki, papryka i szpinak? Odpowiedź: posiadają właściwości, dzięki którym ich spożywanie zwiększa szansę na długie życie. Jak to możliwe i jakie produkty wykazują pod tym względem najsilniejsze działanie? Innymi słowy: co jeść, żeby żyć dłużej?
Badania
W temacie przeciwutleniaczy/antyoksydantów stanowisko nauki w ostatnich latach się nie zmienia – nadal powszechnie uważa się, że mają one dobroczynną moc. Kolejnych dowodów dostarczyli nam tym razem badacze z Teheranu.
Tak, w Iranie też mają naukowców – i to całkiem zdolnych. W dodatku wzbogacają oni nie tylko uran, ale i dorobek ludzkości w kategorii pozamilitarnej.
Na Teherańskim Uniwersytecie Nauk Medycznych grupa epidemiologów przeprowadziła metaanalizę na podstawie pięciu wieloletnich (trwających od 4 do 16,5 roku) eksperymentów. Śledzono w nich losy 226 270 osób, z których 4 470 zmarło z powodu nowotworów, a 2 841 wskutek chorób sercowo-naczyniowych. Zebrane dane obejmują nie tylko przyczyny śmierci, ale też zwyczaje żywieniowe – ze szczególnym uwzględnieniem produktów zawierających przeciwutleniacze.
Chcąc poznać antyoksydacyjną wartość danego składnika posiłku, korzysta się ze specjalnej metody badawczej o tajemniczej nazwie FRAP.
[Dla dociekliwych: metoda FRAP – ferric ion reducing antioxidant parameter – polega na oznaczaniu zdolności redukowania jonów żelaza. Istotą tego testu jest umożliwienie reakcji o-fenatroliny z chlorkiem żelaza właśnie. Nie dość, że jej skutki są łatwo mierzalne, to jeszcze przeciwutleniacze hamują cały proces. Jeżeli więc umieścisz je w probówce razem z próbką pokarmu i zmierzysz opóźnienie reakcji, to dowiesz się, jak silne właściwości mają dane antyoksydanty.]
Oto zestawienie najsilniejszych przeciwutleniaczy:
*DTAC – całkowita zdolność oksydacyjna (dietary total antioxidant capacity)
A co do wyników samej metaanalizy, to są one jednoznaczne. Antyoksydanty zmniejszają ryzyko występowania nowotworów i chorób sercowo-naczyniowych, a w konsekwencji wydłużają życie.
Dokładniej rzecz biorąc, 5 milimoli/dzień DTAC zmniejsza ryzyko przedwczesnej śmierci o 7-15%. Z prostych obliczeń wynika, że wartość ta odpowiada w przybliżeniu 97 g malin, 185 g szpinaku czy 159 ml wina. Malutko. Wyrobić taką dzienną normę jest więc bardzo łatwo.
Jak interpretować te wyniki
Jak zawsze muszę podkreślić, że efekt ma charakter statystyczny, a więc nie jest to gwarancja długiego i zdrowego życia, tylko zwiększenie swoich szans. Wygląda to tak, że przy diecie ubogiej w przeciwutleniacze na nowotwory lub choroby układu krążenia zmarłoby przedwcześnie, powiedzmy, 75 na 100 osób (hipotetyczny przykład, wymyśliłem te dane), a przy bogatej tylko 20 na 100.
Innymi słowy: dwadzieścia pięć osób będzie żyło długo bez względu na wszystko, dwudziestu nie pomoże nawet zdrowa dieta, a aż pięćdziesiąt pięć może wywalczyć sobie dłuższe życie, dobrze się prowadząc.
Niestety ze zdrowym stylem życia jest trochę jak z budżetem na marketing. Nawet jeśli na koniec mamy zysk, to nie zawsze wiadomo, co akurat najlepiej zadziałało. Dlatego powtarzam (i zawsze będę powtarzał), że każdy powinien dać sobie szansę i żyć tak, jakby wszystko miało zawsze zależeć od niego. Stawka jest wysoka, a w dodatku na koniec zyskasz poczucie, że dałeś/-aś z siebie wszystko, co mogłaś. A przynajmniej w kwestii diety. Życzę Ci tej bezcennej satysfakcji.
PS
Zajrzyj na mojego Insta i na Fejsa. Znajdziesz tam więcej przydatnych ściąg i ciekawych zestawień – gotowych do zapisania na dysku i zapamiętania.
Źródełka:
Parohan M, Anjom-Shoae J, Nasiri M et al. Eur J Nutr (2019). https://doi.org/10.1007/s00394-019-01922-9
Pellegrini N, Serafini M, Colombi B, Del Rio D, Salvatore S, Bianchi M, Brighenti F. Total antioxidant capacity of plant foods, beverages and oils consumed in Italy assessed by three different in vitro assays. J. Nutr. 133:2812–2819.
